Ze względu na historię naszego kraju, meble historyczne były drewniane, więc w czasie wojen często służyły na opał. Wojny, napady grabieże Sprzęty były wymieniane wraz ze zmieniającą się modą. Najwięcej sprzętów gotyckich zachowało się w kościołach.
W 1322 roku w Augsburgu wynaleziono piłę mechaniczną, dzięki czemu zamiast grubo ciosanych elementów charakterystycznych dla okresu romańskiego pojawiły się elementy mebli o znacznie mniejszej grubości, W okresie gotyku elementem dekoracyjnym była snycerka i polichromia, w przypadku twardego drewna, które uniemożliwiało rzeźbienie wypukłe, stosowano tzw. „Flachschnitt”. Na terenach polskich widoczne są wpływy ornamentyki niemieckiej, sploty roślinne, czasem w dekoracje wkomponowane są tarcze herbowe.
Kraków, posiadający od 1489 roku swój własny cech, stanowił jeden z głównych ośrodków stolarstwa artystycznego. W okresie późnego średniowiecza, prócz Krakowa i Biecza czynne były jeszcze ośrodki takie jak Lublin, Lwów, Warszawa i Gdańsk.
W XVI wieku na dworze królewskim na Wawelu pojawiły się meble nowe, renesansowe, przywiezione z Włoch, ale ogół społeczeństwa w dalszym ciągu używał mebli gotyckich. Według Janiny Gostwickiej w rachunkach królewskich z ok. 1535 roku pojawiają się informacje „o pomalowaniu kredensu przez malarza Jana na kolor zielony”. Pokrywanie mebli kolorową polichromią lub malowanie na marmur (marmoryzacja) było charakterystyczne dla mebli polskich tego okresu, w odróżnieniu od włoskich, które najczęściej woskowano. Meblem polskim o charakterze ściśle rodzimym był kredens zwany „służbą”. Był to typ mebla, który w odróżnieniu od szafy miał otwartą górę w celu eksponowania sreber. W meblach polskich okresu renesansu silne były również wpływy niemieckie, wpływały nie tylko na typy mebli, lecz także oddziaływały na dekorację. Chętnie posługiwano się modną wówczas intarsją.
Wpływy niderlandzkie objęły swym zasięgiem przede wszystkim północne tereny Polski. W Gdańsku znaczną część stanowiły meble importowane i to one stanowiły dla miejscowych stolarzy wzór do naśladowania. Naśladowano nie tylko typy mebli, ale i obicia mebli siedzeniowych, głównie tzw. kurdybany, czyli tłoczona, malowana i często złocona skóra, które importowano w dużej ilości.
Sława mebli gdańskich, jak je ogólnie nazywano, rozszerzyła się na całą Polskę i znalazła zwolenników wśród wielu rodzin magnackich. Świadczy o tym fakt, że Radziwiłłowie w Nieświeżu, Białej, Łachwie zatrudniali między innymi stolarzy gdańskich. Sprzęty te docierały do wielkich rezydencji magnackich, domów szlachty, zamożnego kupiectwa, a nawet rzemieślników. Wśród przykładów renesansowych mebli gdańskich daje się zauważyć stosowanie intarsji i inkrustacji (szylkret, masa perłowa, kość słoniowa).
W okresie wczesnego baroku stosowano głównie okładzinę dębową, niekiedy ze wstawkami z hebanu. W rozwiniętym baroku zaczęto stosować orzech, wiąz, a nawet cis. W XVIII wieku pojawiają się również materiały egzotyczne. Najpopularniejszym meblem w Gdańsku była szafa. Gdański typ szafy był dwuskrzydłowy, czasem jednoskrzydłowy, wsparty na kulistych nogach, z bogato rozwiniętym zwieńczeniem, o wybujałej ornamentyce snycerskiej.
Czasy Jana III Sobieskiego sprzyjały modzie francuskiej. W meblarstwie, zwłaszcza w stolicy, a także w licznych zamkach i pałacach (Wilanów, Łańcut, Nieborów), dekorację stanowił szylkret, srebro lub kość słoniowa. Wiek XVIII to czas rozkwitu meblarstwa w Polsce. Początki nie były łatwe ze względu na nurt sarmacki, który potępiał gust cudzoziemszczyzny. Opory przeciwko modzie obcej motywowane były obroną cech narodowych. W efekcie kontynuowano z jednej strony produkcję mebli barokowych, tzw. gdańskich, z drugiej zaś tradycyjnych mebli polichromowanych.
Za czasów panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego rokoko zaczyna ustępować stylowi wczesnoklasycystycznemu. W tym okresie do Warszawy przyjeżdża architekt – Victor Louis, który projektuje i wyposaża wnętrza królewskie zgodnie z francuską modą. Poniatowski zamawia meble u najsłynniejszych ebenistów europejskich. Jean Henri Riessner (1731-1806), Louis Delanois (1731- 1792).
Nowością XVIII wieku były magazyny i sklepy z meblami – Jaszewicza, Nofoka, Teppera, Reslera, Simmlera (Zymlera) i Niemanna Gottfrieda. Meblarstwo dzieli się w tym czasie na tzw. menuiserie, czyli meblarstwo szkieletowe (krzesła, łóżka, ekrany) oraz ébénisterie, czyli stolarstwo skrzyniowe (biurka, komody, szafy), które dawało szerokie pole do popisu w zakresie artystycznego opracowania powierzchni z użyciem intarsji, inkrustacji, czy marketerii. Meble okładzinowe wykazywały kunszt sztuki stolarskiej. Warsztaty królewskie dostarczały wspaniałe przykłady mebli intarsjowanych, zdobionych brązami lub polichromowanymi plakietami na wzór francuski, wykonanymi jednak najczęściej na tekturze pokrytej farbami olejnymi i specjalną emalią. We Francji takie plakiety wykonywano z porcelany lub fajansu.
Meble kolbuszowskie, Janina Gostwicka nazywa najbardziej rodzimymi sprzętami polskimi. W archiwalnych inwentarzach odróżnia się meble kolbuszowskie od pozostałych i są one wymieniane na początku wśród najlepszych pozycji. Istotną cechą mebli kolbuszowskich była intarsja. Przyjęto zasadę podziału pól za pomocą ornamentu w postaci ramki i pasków. Stosowano też inne motywy geometryczne jak koła, owale, czy ukośną lub romboidalną szachownicę, a także motywy floralne. Materiał wykorzystywany do intarsji był bardzo różnorodny: jasny orzech, jesion, jawor, czarny dąb, wiśnia, grusza, czeczota topolowa i brzozowa. Wszystkie meble polerowano woskiem po uprzednim gładzeniu tzw. tryplą (drobny piasek z gliną).
Źródła:
Gostwicka Janina, Dawne meble polskie, Warszawa 1965
Sienicki Stefan, Meble kolbuszowskie, Warszawa 1936