Gwasz Juliana Fałata - „Polowanie na niedźwiedzicę z małymi”, 1888 rok – Square Drop

Gwasz Juliana Fałata – „Polowanie na niedźwiedzicę z małymi”, 1888 rok

Przedmiotem konserwacji przeprowadzonej przez Agnieszkę Śniadewicz-Świcę był gwasz Juliana Fałata z 1888 roku, malowany na papierze. Obraz sygnowany w prawym dolnym narożniku – „Jul Fałat ‘88”.

Tematem obrazu jest scena polowania na niedźwiedzicę z małymi. Omawiany obraz powstał w wyniku doświadczeń zdobytych podczas wyjazdu do Nieświeża, gdzie przebywał w posiadłości Marii i Antoniego Radziwiłłów. Tam również miał okazję poznać późniejszego cesarza Niemiec Wilhelma II. 

Znajomość ta, a także olbrzymi sukces myśliwskich prac będących efektem tego pobytu, otworzyły mu drogę na berliński dwór, gdzie przebywał od 1886 roku, aż do nominacji na stanowisko dyrektora krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych w 1895 roku. Stanowisko dyrektora obejmował do roku 1910, po czym zamieszkał w Bystrej, gdzie obecnie znajduje się największa kolekcja jego prac. 

W roku 1888 powstał również obraz olejny Juliana Fałata o tej samej tematyce i zbliżonej kompozycji, który obecnie znajduje się właśnie w zbiorach Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej. a dokładniej w Oddziale Muzeum w Bystrej Śląskiej, mieszczącym się w zabytkowej willi zwanej „Fałatówką”, gdzie Julian Fałat mieszkał i tworzył (z małymi przerwami) od roku 1910, po ustąpieniu ze stanowiska dyrektora krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych, aż do śmierci w 1929 roku. 

Gwasz w kształcie poziomego prostokąta, o wymiarach 85,6 cm x 42,7 cm, namalowany na papierze. Papier został naciągnięty na krosno z drewna sosnowego i przyklejony na krawędziach klejem glutynowym. Narożniki papieru zostały zawinięte i przybite na krawędziach metalowymi gwoździami do krosna. 

Sposób przygotowania podobrazia i bardzo zbliżona kompozycja wskazuje, że nie jest to szkic koncepcyjny artysty, lecz wprawka, przygotowanie do namalowania obrazu olejnego. Taką tezę potwierdza również bardzo zbliżony format obu prac (obraz olejny 99 cm./49 cm.). Obraz trafił do konserwacji bez oprawy, co w dużym stopniu przyczyniło się do powstania mechanicznych uszkodzeń podobrazia. Ważną więc zmianą technologiczną było wykonanie nowej oprawy.

Ze względu na wartość obiektu użyto w tym celu ramy zabytkowej, która została dopasowana do wymiarów obrazu oraz zastosowano szkło muzealne. Zabieg ten pozwolił na zachowanie spójnego charakteru estetycznego całości.

Źródła:
Kębłowski Jerzy, Dzieje sztuki polskiej, Warszawa 1989
Malinowski Jerzy, Julian Fałat, Warszawa 1985
Malinowski Jerzy, Malarstwo polskie XIX wieku, Warszawa 2003
Ryszkiewicz Andrzej, Malarstwo polskie – romantyzm – historyzm – realizm, Warszawa 1989
http://muzeum.bielsko.pl/pl/ekspozycje-stale-falatowka/artykul/stala-falatowka